Interpretacja dziedzictwa
Wykłady on-line
Czym jest interpretacja dziedzictwa? Opisem historii? Narzędziem edukacyjnym? A może romantycznym projektem „ku pokrzepieniu serc”?
Zapraszamy na cykl wykładów on-line najważniejszych badaczy, praktyków i popularyzatorów interpretacji dziedzictwa. Ich wystąpienia, zarejestrowane w różnych miejscach na świecie, to prezentacja różnych sposobów odczytywania, wyjaśniania i przekazywania dziedzictwa.
I. Kiedy interpretacja odnosi sukces? [eng.]
Kiedy interpretacja odnosi sukces? Na czym polega jej wartość komunikacyjna i edukacyjna? Prof. Sam H. Ham, analizując potrzeby współczesnych odbiorców i zwracając uwagę na pewne rudymentarne zbieżności w percepcji dziedzictwa, opowiada o tworzeniu znaczeń jako podstawowej i najważniejszej roli interpretacji.
Sam H. Ham – emerytowany profesor Uniwersytetu Idaho. Propagator interpretacji dziedzictwa i autor licznych szkoleń dla osób opiekujących się dziedzictwem na całym świecie. Twórca koncepcji TORE określającej cztery aspekty dobrego działania interpretacyjnego: tematyka (thematic), organizacja (organised), odniesienie do rzeczy istotnych (relevant) oraz przyjemność (enjoyable). Autor licznych opracowań m.in. „Environmental Interpretation - A Practical Guide for People with Big Ideas and Small Budgets” (1993), „ Interpretation: Making a Difference on Purpose” (2016).
Wykład on-line
II. Edukacja czy interpretacja? [eng.]
Jakie były początku interpretacji dziedzictwa? Co ją łączy z edukacją? Jakie zadania może spełniać park narodowy a jakie miejsce dziedzictwa kulturowego? Zapraszamy na spotkanie z samym Freemanem Tildene, ojcem nowoczesnej interpretacji dziedzictwa! Wypowiedź dziewięćdziesięciodwuletniego Tildena została zarejestrowana w 1975 roku w ramach obchodów dwusetnej rocznicy powstania Stanów Zjednoczonych (United States Biocentennial). Autor dzieli się swoją refleksją na temat aktualnej sytuacji społeczno-politycznej oraz opowiada o wizji i celach interpretacji.
Freeman Tilden (1883-1980) – dziennikarz, pisarz, twórca, propagator i wykładowca interpretacji dziedzictwa w amerykańskich parkach narodowych. Wieloletni współpracownik National Park Service oraz szkoleniowiec w Harpers Ferry Center. Autor m.in. “National Parks: What They Mean to You and Me” (1951), “The Fifth Essence: An Invitation to Share in Our Eternal Heritage” (1954), czy “Interpreting Our Heritage” (1957), w którym opisał amerykańską praktykę interpretacyjną oraz zawartł słynne sześć zasad interpretaji.
Wykład on-line
III. Sztuka przekazu [pl]
Jak zacząć pracę interpretacyjną? Jak określić podstawowe potrzeby odbiorców? Interpretacja dziedzictwa to przede wszystkim sztuka przekazu, dlatego proponujemy krótką rozmowę lub dłuższy wykład Jamesa Cartera, który opowiada o praktyce pisania interpretacyjnego. Obie wypowiedzi zostały zarejestrowane przez Małopolski Instytut Kultury, który regularnie prowadzi kursy poświęcone interpretacji: http://mik.krakow.pl/szkolenia/
James Carter – trener i praktyk interpretacji dziedzictw, członek brytyjskiego Stowarzyszenia na Rzecz Interpretacji Dziedzictwa (Association for Heritage Interpretation). Prowadzi szkolenia w wielu krajach europejskich, między innymi we Francji, w Czechach, Szwecji, Norwegii i Bułgarii. Autor licznych podręczników poświęconych sztuce pisania interpretacyjnego. Więcej informacji.
Rozmowa on-line
Wykład on-line
IV. Odbiorca w centrum zainteresowania #ofbyforall [eng.]
W centrum zainteresowania interpretacji dziedzictwa znajduje się odbiorca. Freeman Tilden, zastanawiając się nad możliwościami edukacyjnymi interpretacji, postulował, aby próbować inspirować odbiorców do bycia „radosnymi amatorami”. Zwrot partycypacyjny we współczesnym muzealnictwie nieco zweryfikował i rozwinął tę myśl.
Jaka dzisiaj wygląda rola odbiorców dziedzictwa? Jak tworzyć instytucje „poprzez”, „wraz” oraz „dla” wszystkich? Co warto zmienić we własnym podejściu? Zapraszamy na wykład Niny Simone, która opowiada o strategiach współdziałania z odbiorcami oraz o swoim najnowszym projekcie #ofbyforall. To międzynarodowych ruch skupiony na kreowaniu otwartych narzędzi dla zwiększania zaangażowania odbiorców w działania instytucji kultury.
Na temat różnych grup odbiorców polecamy także wydawnictwa Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT z cyklu Seminarium Odbiorców Instytucji Kultury.
Nina Simone – aktywistka, twórczyni kultury, dyrektorka Muzeum Sztuki i Historii w Santa Cruz (Kalifornia, USA). Autorka przełomowych prac poświęconych partycypacji w muzeach: The Participatory Museum (2010), The Art Of Relevance (2016). Więcej informacji.
Wykład on-line
V. O istocie dziedzictwa europejskiego [pl]
Koncepcja interpretacji dziedzictwa narodziła się w środowisku osób opiekujących się dziedzictwem naturalnym i kulturowym w Ameryce. W szczególności na obszarze parków narodowych. Nieco inaczej sytuacja wygląda w kontekście Europy. Czym jest dziedzictwo europejskie? Jak łączy się z pojęciami zabytku i miejsca pamięci? Jaką rolę odgrywa w polityce? Czym zajmuje się heritologia? Dr Krzysztof Kowalski opisuje jak zmieniało się społeczne postrzeganie i definiowanie pojęcia „dziedzictwa” w ostatnim półwieczu.
Krzysztof Kowalski – adiunkt w Katedrze Dziedzictwa Europejskiego Instytutu Europeistyki UJ. Specjalizuje się w zakresie antropologii polityki, teorii dziedzictwa i pamięci. Autor wielu artykułów i redaktor prac zbiorowych poświęconych dziedzictwu, m. in. monografii „O istocie dziedzictwa europejskiego – rozważania (2013), „The Europeanization of Heritage and Memories in Poland and Sweden” (2016) czy „Europa: mity, modele, symbole (2002).
Wykład on-line
VI. Praca z wartościami [eng]
Jak skutecznie tworzyć przekaz interpretacyjny? Jak identyfikować i wykorzystywać uniwersalne wartości? Na czym polega „trójkąt interpretacyjny? Thorsten Ludwig prezentuje podstawowe metody interpretacji dziedzictwa oraz stawia kluczowe pytania związane z funkcjonowaniem interpretacji w ramach opowieści o dziedzictwie europejskim.
Thorsten Ludwig – interpretator, szkoleniowiec i aktualny dyrektor zarządzający Interpret Europe. Twórca działań edukacyjnych w parkach narodowych w Niemczech. Od 1993 roku prowadzi własną firmę w Niemczech, oferując szkolenia, planowanie i doradztwo w zakresie interpretacji dziedzictwa. Autor popularnego podręcznika „The Interpretive Guide - Sharing Heritage with People” (2015).
Wykład on-line
VII. Cyfrowe i społeczne formy interpretacji [pl]
Czy interpretacja dziedzictwa upodabnia narrację o przeszłości do filmu? Jaką rolę w interpretacji pełni społeczność lokalna? Na czy polega zasada zrównoważenia cyfrowego? Jasper Visser opowiada o nowych, kreatywnych formach interpretacji dziedzictwa.
Jasper Visser – międzynarodowy twórca zmian, innowator społeczny i kulturalny, pracownik firmy konsultingowej VISSCH + STAM. Pomaga instytucjom kultury w nawiązywaniu kontaktu z publicznością i wpierając procesy budujące społeczności lokalne. Współtwórca „Cards for Culture” (narzędzia wspomagającego myślenie strategiczne w instytucji) oraz „Digital Engagement Framework” (podręcznika nowoczesnych narzędzi cyfrowych). Więcej informacji.
Rozmowa on-line
/ DODATEK /
VIII. Czy Jan Matejko wielkim interpretatorem był?
Dzieła Jana Matejko uznawane są za malarstwo historyczne o randze narodowej. To swoista lekcja historii. Lecz w przeciwieństwie do podstawowych zadań przekazywania wiedzy, to nie konkretne fakty są tu najważniejsze. W swoich obrazach Jan Matejko ujmował historię w sposób symboliczny. Pokazywał znaczenie danego wydarzenia w kontekście współczesnych wyzwań i patrząc w przyszłość. Czy więc możemy powiedzieć, za Freemanem Tildenem, że celem Matejki „nie jest nauczanie, lecz pobudzanie do myślenia”? Czy jego obrazy są historyczną formą interpretacji dziedzictwa?
Interpretacja obrazu Jana Matejki „Konstytucja 3 maja 1791 roku”
